راهکارهای مقابله با حواس پرتی
پرش فکر یک امر بسیار رایج برای همه انسان‌ها است. ذهن ما قدرتی باور نکردنی دارد و می‌تواند همزمان به چند موضوع یا مکان فکر کند. از این رو کاملاً طبیعی است که زمانی که مشغول انجام کاری هستید، همزمان به موضوع دیگری نیز فکر کنید. البته می‌توان آن را کاهش داد، اما در ابتدا دانستن این مسئله که امری طبیعی است می‌تواند به کاهش آن کمک کند. راهکارهای مقابله با حواس‌پرتی بسیار زیاد و متنوع است، اما در این مطلب سعی دارم تا بهترین و به‌روزترین راهکارهای مقابله با حواس‌پرتی در حین انجام کارها و مطالعه را به شما آموزش دهم. تنها نیاز به صبوری، تکرار و تمرین دارد که مسلماً می‌تواند گره‌های ذهنی و درگیری‌های فکری را تا حد زیادی کاهش دهد.
چرا دچار حواس پرتی می شویم؟
اصلی‌ترین عامل پرش فکر، نداشتن تمرکز کافی است. تمرکز به معنای جمع شدن تمامی حواس بر روی یک موضوع می‌باشد. دغدغه‌های زیاد روزانه، نگرانی و استرس زیاد، نداشتن اطلاعات کافی راجع به خود، هوش هیجانی پایین و… از عوامل اصلی نداشتن تمرکز است. مسلماً با تکنیک‌ها و تمرین‌های افزایش تمرکز می‌توان با حواس‌پرتی مقابله کرد که در ادامه نیز توضیح خواهیم داد. اما اگر می‌خواهید به صورت اصولی و ریشه‌ای حواس‌پرتی خود را رفع کنید، باید از تکنیک‌های روان‌شناسی استفاده نمایید.
وقتی موضوعی ذهن شما را درگیر کرده است که موجب می‌شود در حین مطالعه یا در حین انجام یک کاری، تمرکز کافی نداشته باشید، هر چه قدر هم تکنیک‌های افزایش تمرکز را به کار بگیرید، این موضوع همچنان در ذهن شما باقی است. از این رو باید مسئله را به صورت ریشه‌ای حل کنید تا بتوانید با ذهنی آرام به کارهای خود رسیدگی نمایید.
راهکارهای مقابله با حواس پرتی در حین مطالعه
شایع‌ترین نوع حواس‌پرتی در زمان مطالعه اتفاق می‌افتد. معمولاً وقتی در جلسات مشاوره از کیفیت مطالعه بچه‌ها در طول هفته سوال می‌کنم، اصلی‌ترین شکایت آن‌ها از پرش فکر در زمان مطالعه است. معمولاً با این جمله شروع می‌کنند که: «وقتی دارم درس می‌خوانم، یهو به خودم می‌آیم و می‌بینم که چند دقیقه است همین‌جوری به دیوار زل زدم و چیزی نمی‌خوانم.»
در ادامه، تکنیک‌ها و راهکارهایی که به شما ارائه می‌شود، می‌تواند به شما کمک کند و تا حد زیادی از این پرش فکر و حواس‌پرتی شما را نجات دهد. زمانی که این تمرین‌ها را به خوبی انجام دهید، در همه کارها، از جمله درس خواندن، ذهنی آرام خواهید داشت.
1) مرتب کردن محیط مطالعه
مسلماً آرام بودن محیط مطالعه برای بسیاری از شماها امری طبیعی است. اما مرتب بودن محیط نیز مسئله‌ای مهم در کاهش پرش فکر است. سعی کنید تا جای امکان در محیط‌هایی که از نظر فیزیکی شلوغ هستند، مطالعه نکنید. همچنین سعی کنید در زمان مطالعه، کتاب‌های سایر دروس در کنار شما نباشند؛ زیرا ممکن است باعث شود مثلاً وقتی در حال مطالعه ریاضی هستید، به زیست فکر کنید. همچنین وسائل تزیینی در اتاق شما به هیچ عنوان نباشد و تلفن همراه خود را نیز به حالت پرواز قرار دهید. خیلی از مواقع صدای آمدن یک پیام می‌تواند ذهن شما را منحرف کند. از این رو، یک محیط مطالعه مرتب و تمیز و به دور از شلوغی در کاهش حواس‌پرتی بسیار موثر است.
2) تخلیه ذهن و راهکار های مقابله با حواس پرتی
گاهی محیط مطالعه شما کاملاً مرتب است اما در لحظه مطالعه، فکری به ذهن شما می‌رسد که می‌تواند کیفیت و دقت مطالعه شما را تحت‌تأثیر قرار دهد. در این زمان ناخودآگاه شما مانند یک کودک ۵ ساله است که باید با او صمیمانه برخورد کنید.
در این مواقع یک مداد و کاغذ در کنار خود داشته باشید و موضوعی که ذهن شما را درگیر کرده است را روی کاغذ بنویسید، مثلاً: تولد دوستم چی بپوشم!!!
سپس در جلوی این فکر یک فلش بزنید و یک زمان مناسب برای فکر کردن به آن در نظر بگیرید. یادتان باشد زمانی را به ناخودآگاه خود قول بدهید که واقعاً بتوانید آن را اجرا کنید، چرا که ناخودآگاه شما یک کودک بسیار باهوش است و حتماً در رأس زمان مقرر به موضوعی که یادداشت کرده‌اید، فکر کنید.
این جریان ممکن است بارها و بارها در طول روز اجرا شود. بنابراین به یک‌بار اکتفا نکنید.
3) راهکار های مقابله با حواس پرتی با نوشتن خوشه ای
این روش مؤثرترین و بهترین روش برای حل ریشه‌ای پرش‌های فکری و حواس‌پرتی می‌باشد. وقتی موضوعی ذهن شما را مشغول می‌کند که مداوم به آن فکر می‌کنید، باید آن فکر را در ذهن خود حل کنید. چرا که مشکلاتی که معمولاً چاره آن‌ها به دست ما نیست و کنترلی بر آن نداریم، می‌تواند به راحتی ذهن ما را به هم بریزد. از این رو، نوشتن خوشه‌ای بهترین راهکار مقابله با حواس‌پرتی می‌باشد.
برای این کار بهتر است که در ابتدا تمرینات تنفس عمیق را انجام دهید. یعنی چهارزانو بنشینید و نفس عمیق بکشید. سپس موضوعاتی را که ذهن شما را درگیر کرده است، بنویسید. ممکن است یک فرد یا شخص باشد و یا یک مکان و یا موقعیت و یا یک بازه زمانی. برای هر موضوع یک‌بار باید مراحل نوشتن خوشه‌ای را رعایت کنید.
بعد از مشخص کردن موضوعات با روش تنفس عمیق، حال یک برگه بردارید و یک موضوع را در رأس برگه یادداشت کنید. سپس تمامی احساسات و یا موقعیت‌هایی که با خواندن موضوع اصلی به ذهن شما می‌آید را به صورت تک‌کلمه با فلش به موضوع اصلی وصل کنید.
این کار را به مدت ۳ الی ۴ دقیقه ادامه دهید و سپس برای همان موضوع در یک برگه دیگر یک نامه بنویسید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که کاملاً ذهن شما از این موضوع سبک شود. آن وقت متوجه خواهید شد که درگیری ذهنی و پرش فکر شما کاملاً برطرف شده است.
