مقابله با وسواس مطالعاتی

خیلی از داوطلبان سخت‌کوش متاسفانه به وسواس مطالعاتی مبتلا هستند؛ مشکلی که می‌تواند عامل اصلی کمبود زمان در مطالعه و یا در جلسه‌های آزمون شود. همانطور که در مقالات قبلی آکادمی قدم اول اشاره شد؛ توجه به مشکلات مهارتی و رفع آنها بسیار مهم‌تر از ساعت مطالعه و کمیت مطالعه می‌باشد. از این رو در این مقاله سعی داریم تا وسواس مطالعاتی را به صورت کامل و دقیق توضیح دهیم و از همه مهم‌تر راهکارهای اصولی مقابله با وسواس مطالعاتی را به شما آموزش دهیم.

وسواس مطالعاتی چیست؟

واژه وسواس از تکرار یک موضوع نشات می‌گیرد. وسواس از تفکر آشفته می‌آید و می‌تواند اثرات مخربی بر زندگی فرد داشته باشد. همین‌طور، وسواس می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و از نظر شدت نیز متفاوت است. اما موضوع بحث امروز ما در زمینه مطالعه دروس می‌باشد.

وسواس مطالعاتی یعنی دانش‌آموز وقتی مطلبی را مطالعه می‌کند، تصور این را دارد که آن را مطلب را یاد نگرفته است و بنابراین به صورت مداوم مطلب مورد نظر را تکرار می‌کند.

این در حالی است که بعد از گذشت مدت زمان طولانی فقط می‌تواند بر بخش کمی از مطالب مسلط شود. این دانش‌آموزان معمولاً مطالب اولیه کتاب درسی را به خوبی یاد می‌گیرند، اما فرصت مطالعه مطالب انتهایی کتاب را هیچ وقت پیدا نمی‌کنند.

و مشکل بزرگ‌تر در این است که در خیلی از مواقع، وسواس مطالعاتی می‌تواند با کمال‌گرایی در هم امیزد، که در این شرایط، کمک از یک مشاور روانشناس ضروری به نظر می‌رسد.

معایب و آسیب های تکرار در مطالعه

خیلی از دانش‌آموزان تصور می‌کنند که هر چه مطلبی را بیشتر تکرار و یا به اصطلاح مرور کنند، یادگیری و به یاد سپاری مطالب بیشتر می‌شود. درست است که مرور در مطالعه به شدت مفید است و می‌تواند موجب تثبیت مطالب در حافظه بلندمدت شود. اما مرور نیز روش اصولی خودش را دارد و صرفاً تکرار یک جمله یا یک پاراگراف به معنای مرور و یادگیری بیشتر نیست، بلکه می‌تواند تنها عاملی مزاحم برای مدیریت زمان و پراکندگی ذهن باشد.

بنابراین معایب و آسیب‌های تکرار در مطالعه و یا همان وسواس مطالعاتی عبارتند از :

• کمبود زمان در مطالعه
• عدم دسته‌بندی درست اطلاعات در حافظه
• آشفتگی ذهن
• احساس منفی در مورد یادگیری
• کاهش قدرت حافظه
• ایجاد کمال گرایی
• کاهش تمرکز در مطالعه
• کاهش کیفیت یادگیری
• فرسودگی در مطالعه

بنابراین آسیب‌های وسواس مطالعاتی به قدری جدی است که اگر آن را برطرف نکنیم، می‌تواند مشکلات جدی در مطالعه ایجاد کند و یکی از مهم‌ترین پیامدهای آن، فرسودگی در مطالعه می‌باشد.

فرسودگی مطالعاتی یعنی دانش‌آموز علی رغم زمان زیادی که برای مطالعه اختصاص می‌دهد، اما نتیجه دلخواه را نمی‌گیرد و از مطالعه و عملکرد خود ناراضی می‌شود و دچار فرسودگی می‌شود. این به این دلیل است که اگر روش مطالعه صحیح نباشد، هر چقدر هم ساعت مطالعه بالایی داشته باشیم، اما نتیجه مطلوب را نخواهیم گرفت.

انواع وسواس در مطالعه

وسواس در مطالعه شکل های مختلفی دارد که برای از بین بردن ان در ابتدا باید متوجه مشکلات مطالعه خود شوید و سپس اقدام نمایید. هر کدام از روش های مطالعه زیر نمودی از رفتار وسواس گونه در مطالعه می باشد که باید در اثر تمرینات مداوم و مستمر برطرف گردد.

1) کلمه خوانی

کلمه‌خوانی یک روش مطالعه رایج در میان دانش‌آموزان است. خیلی از مواقع در جلسات مشاوره آکادمی قدم اول متوجه می‌شوم که دانش‌آموز کلمه به کلمه مطلب را می‌خواند و حفظ می‌کند. این کار می‌تواند منجر به وسواس در خواندن شود و همچنین کیفیت مطالعه و یادگیری به شدت کاهش پیدا می‌کند، زیرا پیوستگی مطالب از بین می‌رود.

2) تکرار مداوم متن

مشکل دیگری که داوطلبان کنکوری با آن مواجه هستند، این است که یک جمله یا پاراگراف را بارها و بارها تکرار می‌کنند. در صورتی که لازم است بدانید، در زمان مطالعه به تنهایی با نهایت تمرکز، تنها حدود ۳۰٪ مطالب را یاد می‌گیرید و هر چه بیشتر بخوانید، به معنای یادگیری بیشتر نیست.

بلکه باید از روش‌های تکمیلی مطالعه استفاده نمایید که در ادامه توضیح خواهیم داد.

3) شروع از صفر در وسواس مطالعاتی

نوع مشکل‌ساز وسواس مطالعاتی این است که دانش‌آموز همیشه از اول شروع به مطالعه می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود مطالب انتهایی کتاب یا مطالعه نشود و یا به قدری زمان برای مطالعه آنها کم باشد که یادگیری خوب و دقیق اتفاق نیفتد و یا داوطلب مجبور شود از ساعت خواب خود کم کند تا بتواند مطالعه خود را به پایان برساند. برای همین موضوع امکان بی‌دقتی در امتحان نیز وجود دارد.

متن شما را به شکل درخواستی ویرایش کردم:

زمانی که دانش‌آموز به هر دلیلی مثل وسواس، کمال‌گرایی، کندخوانی یا اهمال کاری، از میزان خواب نرمال شبانه خود کم کند؛ دچار بی‌دقتی در مطالعه و امتحانات می‌شود. برای همین، استفاده از یک مشاور درسی با تجربه ضروری به نظر می‌رسد.

4) مطالعه به جای تست و تمرین

اینجاست که متن شما را به شکل درخواستی ویرایش می‌کنم:

دانش‌آموزان وسواسی مشکلی دارند که همیشه فکر می‌کنند که به اندازه کافی مطالعه نکرده‌اند و برای همین، بارها و بارها به مطالعه بازمی‌گردند، در حالی که تست و تمرین عامل اصلی یادگیری است.

اینجاست که متن شما را به شکل درخواستی ویرایش می‌کنم:

هرچه قدر هم برای مرحله اول مطالعه خوب درس بخوانید، بیشتر از 30% یادگیری نخواهید داشت، بلکه مراحل بعدی یادگیری با تست و تمرین اتفاق می‌افتد.

درمان وسواس مطالعاتی

وسواس مطالعاتی اگر درمان نشود می‌تواند مشکلات زیادی در مطالعه ایجاد کند. افراد کمال‌گرا و افراد وسواسی معمولا نتیجه خوبی در آزمون‌های سرعتی نمی‌گیرند چرا که دانش آموز مجبور می‌شود بارها و بارها یک سوال را مطالعه کند. برای درمان وسواس مطالعاتی باید راهکار‌های زیر را حداقل چند هفته رعایت نمایید:

1) ذهن خود را تخلیه کنید

مهم‌ترین و اولین راهکار درمان وسواس در مطالعه این است که ذهن خود را تخلیه کنید. نوشتن صداهای ذهن می‌تواند موجب شود که از تکرار در مطالعه اجتناب کنید. تکرار در اثر ذهن آشفته و به هم ریخته ایجاد می‌شود. قبل از خواب حتما تمامی افکار خود را روی کاغذ ثبت کنید. نوشتن خوشه‌ای بهترین روش تخلیه ذهن می‌باشد.

2) پرسش شفاهی

کار ذهن ایجاد برهم زدن تعادل فکر می‌باشد. معمولا صداهای ذهن واقعی نیست. وقتی مطلبی را مطالعه می‌کنید ذهن وسواسی شما به شما القا می‌کند که آن را یاد نگرفته‌اید و بهتر است دوباره و حتی سه باره آن را مطالعه کنید.

برای مقابله با این مشکل بهتر است که از خودتان پرسش شفاهی داشته باشید. وقتی ببینید می‌توانید مطالب را کامل تکرار کنید مسلما وسواس شما کمتر می‌شود.

3) فضای خالی و وسواس مطالعاتی

برای درمان وسواس مطالعاتی باید فضای خالی ذهن خود را پر کنید. معمولا در زمان مطالعه بخشی از فضای ذهن خالی می‌ماند و با عوامل مزاحم آن بخش تکمیل می‌گردد. برای همین باید فضای خالی ذهن خود را با استفاده از نکته برداری و مرور پر کنید

4) سرعت مطالعه خود را افزایش دهید

یکی از راهکار‌های درمان وسواس این است که سریع‌تر مطالعه کنید با افزایش سرعت مطالعه فرصت این را نخواهید داشت که ذهن شما به عدم یادگیری و مطالعه دوباره فکر کند. حتما در مقالات بعدی گروه آموزشی قدم اول در رابطه با نحوه افزایش سرعت مطالعه صحبت خواهیم کرد.

5) از یک روانشناس کمک بگیرید

وسواس مطالعاتی می‌تواند شدت زیادی پیدا کند و بر دیگر جنبه‌های زندگی نیز تاثیر بگذارد. برای همین منظور بهتر است حتما با یک متخصص روانشناس در این زمینه صحبت کنید و به صورت اصولی مشکل مطالعه‌ای خود را برطرف نمایید.