استعدادیابی انتخاب رشته نهم

تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی افراد در کار، شغل، یا حتی سرگرمی‌های خود به موفقیت‌های چشمگیر می‌رسند؟ مثلاً چرا تنها یک پروفسور سمیعی در کشور داریم، یا چرا رونالدو، رونالدو شد؟ ذهن ما معمولاً تمایل دارد علاقه را کلید همه موفقیت‌ها بداند و به دنبال علایق خود حرکت کند. اما علاقه به تنهایی کافی نیست؛ فردی که در زمینه علایقش استعداد کافی ندارد، هر چقدر هم تلاش کند، به موفقیتی چشمگیر نمی‌رسد. به همین دلیل، در زمان استعداد یابی انتخاب رشته نهم، سنجش و بررسی استعدادهای تحصیلی در کنار علاقه‌مندی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد..

استعداد یا علاقه ؟

این جمله بیشتر به بحث «علم مهم‌تر است یا ثروت» شباهت دارد، که در واقع نمی‌توان بین این دو، یکی را برتر دانست. درست مانند شرایط امروز که هم علم اهمیت دارد و هم ثروت! در زمان انتخاب رشته نهم به دهم نیز، استعدادیابی تحصیلی و رغبت‌سنجی شغلی هر دو از اهمیت بالایی برخوردارند.

در مقالات قبلی به بررسی و سنجش علاقه‌مندی‌ها با تست هالند پرداختیم و تحلیل اولیه آن را آموزش دادیم. اما در این مقاله قصد داریم به بخش مکمل و ضروری علاقه‌مندی، یعنی استعدادیابی انتخاب رشته نهم به دهم بپردازیم و آزمونی که مورد تأیید گروه آموزشی قدم اول است را معرفی کرده و کاربرد آن را بیان کنیم.

انواع استعدادیابی تحصیلی نهم

استعداد به معنای داشتن هوش در یک زمینه است. استعداد به معنای توانایی ذاتی در انجام یک کار است. استعداد با تلاش در تضاد است. مسلما با تلاش و کوشش می توان به یک مهارت دست پیدا کرد، اما در شرایطی که حداقل توانایی بالقوه در فرد وجود داشته باشد.

فردی که در یک زمینه حتی ذره ای توانایی و بهره هوشی ندارد، مسلما با تلاش و کوشش مستمر می تواند تا حدی آن را بهبود ببخشد اما هرگز نمی توان آن را به درجات بالایی از شکوفایی رساند.

شاید با خود بگویید که افرادی بوده اند که علی رغم عدم توانایی در یک زمینه توانسته اند خوش بدرخشند و موفق شوند. اما لازم است بدانید که آن توانایی بالقوه در فرد وجود داشته است و فقط بالفعل نشده است.

برای آنکه بدانید که آیا در یک زمینه و یا در رشته و شغل مورد علاقه خود استعداد کافی را دارید یا خیر؟ باید از آزمون های روانسنجی استفاده نمایید.

1) استعدادیابی تحصیلی نهم با وکسلر

آزمون هوش وکسلر یکی از معتبرترین تست‌های روان‌سنجی برای سنجش IQ یا بهره‌ هوشی کلی است که در دو نسخه برای کودکان و بزرگسالان طراحی شده است. این آزمون در انتخاب رشته نهم نیز استفاده می‌شود تا نگاهی کلی به بهره هوشی دانش‌آموز ارائه دهد.

این تست معمولاً در دوران ابتدایی انجام می‌شود تا افرادی با بهره هوشی پایین‌تر از حد نرمال شناسایی شوند و در صورت نیاز به مدارس استثنایی معرفی شوند.

بهره هوشی (IQ) بین 90 تا 110 در دسته نرمال قرار دارد و حدود 97 درصد از جمعیت جهان در این محدوده قرار می‌گیرند. حدود 1.5 درصد از افراد بهره هوشی کمتر از 90 دارند و ممکن است به دلیل یادگیری کندتر و استعداد کمتر نیازمند آموزش‌های ویژه باشند. از سوی دیگر، 1.5 درصد از جمعیت بهره هوشی بالای 110 دارند و در محدوده تیزهوش قرار می‌گیرند، که نشان‌دهنده استعداد بالاتر و توانایی یادگیری سریع‌تر در آنان است.

نکته مهم!!!!

اگر در حال حاضر مانند خیلی از افراد عادی جامعه در حال تحصیل هستید، شما از بهره هوشی نرمالی برخوردار هستید و حال برای استعداد یابی انتخاب رشته نهم خود باید به عوامل جزیی بهره هوشی استناد کنید.

2) استعداد یابی انتخاب رشته نهم با گاردنر

تست هوش ۸ گانه گاردنر به عنوان یکی از بهترین ابزارهای استعدادیابی در پایه نهم، ۸ نوع مختلف از استعدادها را ارزیابی می‌کند و به جای تمرکز صرف بر IQ کلی، زمینه‌های مختلف توانایی فرد را بررسی می‌نماید. این آزمون شامل ۸۰ پرسش است که هر توانایی را با ۱۰ سوال در قالب ارزشیابی کیفی می‌سنجد. در این تست، داوطلب میزان علاقه و توانایی خود را با نمره ۱ تا ۵ ارزیابی می‌کند، که ۱ نشان‌دهنده کمترین علاقه و ۵ نشان‌دهنده بیشترین علاقه است.

نتیجه نهایی هر زمینه از ۵۰ نمره سنجیده می‌شود. در صورتی که نمره فرد در یک زمینه به ۵۰ نزدیک‌تر باشد، یعنی در آن زمینه استعداد بیشتری دارد. نمره بین ۲۳ تا ۲۷ نشان‌دهنده سطح متوسط توانایی و مهارت است و بیان می‌کند که امکان تقویت آن وجود دارد. نمره کمتر از ۲۳ نیز بیانگر نیاز به تلاش بیشتری برای پیشرفت یا وجود استعداد کمتر در آن زمینه خاص است.

8 زمینه مورد بررسی تست روانسنجی گاردنر عبارتند از :

• هوش زبانی- کلامی
• هوش تصویری -فضایی
• هوش ریاضی- منطقی
• هوش جسمانی
• هوش طبیعت گرا
• هوش درونی
• هوش بیرونی
• هوش موسیقیایی

هیچ محدودیتی در زمینه این 8 هوش و توانایی وجود ندارد. یک فرد می تواند در هر 8 زمینه دارای استعداد بالا باشد که خود نشان است بهره هوشی کلی بالای 110 است.

هر توانایی برای چه رشته ای مناسب است؟

حال نکته اصلی در این است که برای هر توانایی چه رشته‌ تحصیلی مناسب است. بیایید فرض کنیم فردی عاشق رشته‌ حقوق و وکالت باشد اما هم فردی درون‌گرا باشد و هم از توانایی کلامی‌ـ‌زبانی پایینی برخوردار باشد. حتی با وجود کلاس‌های فن بیان و عزت‌نفس نیز نمی‌توان یک وکیل جسور به این جامعه تحویل داد.

احتمال اینکه فرد در رشته‌ حقوق پذیرفته شود، مسلما وجود دارد حتی احتمال اینکه وکیل شود نیز وجود دارد اما آیا می‌توان انتظار داشت که تبدیل به وکیلی حاذق و معروف شود و یا تا آخر عمر شغلی خود به چند پرونده‌ کوچک و معمولی باید بسنده کند؟

تحلیل تست گاردنر نیز مانند هر تست روان‌سنجی دیگری باید توسط روان‌شناس متخصص صورت پذیرد اما به‌صورت کلی رشته‌های تحصیلی مناسب هر توانایی عبارتند از:

• هوش کلامی – زبانی:

وکالت- مشاوره- دبیری- مدیریت- مشاغل مربوط به حوزه آموزش – روانشناسی

• هوش منطقی- ریاضی

رشته های فنی مهندسی مخصوصا مهندسی برق، مهندسی مکانیک و کامپیوتر

• هوش موسیقیایی

رشته های هنری مانند عکاسی، بازیگری، موسیقی، نقاشی و …

• هوش تصویری – فضایی

رشته‌هایی از قبیل مهندسی معماری و عمران، نقاشی و … یعنی افرادی که به مهندسی معماری علاقه دارند، علاوه بر هوش منطقی باید هوش تصویری نیز داشته باشند و همچنین علاقه مندان به عکاسی و نقاشی باید علاوه بر هوش هنری دارای هوش بالای تصویری نیز باشند.

• هوش درون فردی

مشاغلی که کمترین ارتباط را با سایر افراد دارد. مثل گرافیست و..

• هوش برون فردی

مشاغلی که بیشترین میزان ارتباط و همدلی با افراد را دارا می باشد. مانند: دبیری، روانشناسی، پرستاری و …

• هوش طبیعت گرا

افرادی که به رشته‌های زیرگروه تجربی علاقه دارند، در استعدادیابی انتخاب رشته‌ نهم به دهم، اگر هوش طبیعت‌گرای پایین داشته باشند، نمره‌ ورود آن‌ها به رشته‌ تجربی به حد نصاب نمی‌رسد؛ زیرا احتمال موفقیت آن‌ها کمتر می‌شود.

به‌طور کلی، استعدادیابی تحصیلی نهم به دهم امری ضروری و مهم است که حتما باید توسط مشاور روان‌شناس تحصیلی تخصصی انجام شود، که گروه آموزشی قدم اول می‌تواند با قدرت و کیفیت در کنار شما باشد.