نحوه انتخاب رشته تحصیلی
در اطراف خود چه تعداد افرادی را مشاهده می‌کنید که بیکار هستند، در رشته تحصیلی خودشان کار نمی‌کنند، از رشته خود ناراضی‌اند، یا حتی تغییر رشته داده‌اند؟ نحوه انتخاب رشته تحصیلی نقش مؤثری در پاسخ به تمامی این مسائل دارد.
تعداد این افراد در جامعه کم نیست و بسیاری از ما در اطرافیان و آشنایان خود با چنین افرادی روبه‌رو شده‌ایم. فکر می‌کنید علت این اتفاق چیست؟ آیا جامعه و دولت مقصر هستند؟
بر اساس تحقیقات، بیش از ۹۰ درصد این افراد به دلیل انتخاب رشته و شغل نامناسب با تیپ شخصیتی خود، به این شرایط دچار شده‌اند. در مصاحبه با این افراد، عواملی مانند جبر جامعه (اینکه دانش‌آموزان زرنگ باید مهندسی بخوانند)، فشار خانواده (مانند صدا زدن کودکان با لقب “دکتر” از کودکی)، یا تصورات نادرست (مثل اینکه اگر حفظیاتت خوب است باید انسانی بخوانی) باعث شده تا انتخاب رشته آنها صحیح و مطابق با شخصیت و استعدادشان نباشد.
به همین دلیل، نحوه انتخاب رشته تحصیلی تأثیر بسیار زیادی بر آینده تحصیلی و شغلی افراد دارد. در این مقاله، به نحوه صحیح و اصولی انتخاب رشته نهم به دهم خواهیم پرداخت.
عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی
اکثر افراد وقتی صحبت از انتخاب رشته تحصیلی می‌شود، بیشتر به انتخاب رشته دانشگاه فکر می‌کنند. هرچند که انتخاب رشته کنکور و دانشگاه اهمیت بالایی دارد، اما باید دانش‌آموز و خانواده او از سال نهم به فکر انتخاب رشته تحصیلی مناسب در دبیرستان باشند.
انتخاب رشته نهم به دهم، تأثیر مستقیم بر مسیر تحصیلی و انتخاب رشته دانشگاه دارد. هرچند که این روزها امکان ورود به برخی رشته‌ها از طریق پذیرش بدون کنکور در دانشگاه آزاد وجود دارد، اما زمانی که فرد در دبیرستان رشته تجربی خوانده و سپس وارد رشته‌ای مثل حقوق در دانشگاه می‌شود، با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.
تفاوت عمیق میان مباحث زیست، شیمی و فیزیک با موضوعاتی مانند قانون و فلسفه، ممکن است فرد را دچار سردرگمی کند. به همین دلیل، تصمیم‌گیری درست و هوشمندانه در انتخاب رشته دبیرستان، اهمیت ویژه‌ای در موفقیت تحصیلی و شغلی آینده دارد.
حال، براساس توضیحات ارائه‌شده و اهمیت انتخاب صحیح و مناسب رشته تحصیلی، عوامل مختلفی در این تصمیم‌گیری تأثیرگذار هستند. در حالت ایده‌آل، تنها علاقه و استعداد دانش‌آموز باید مدنظر قرار گیرند.
اما در جامعه ما، علاوه بر این دو عامل که متأسفانه در مدارس و آموزش‌وپرورش کم‌اهمیت تلقی می‌شوند، عوامل دیگری نیز بر انتخاب رشته نهم به دهم تأثیر می‌گذارند. که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- نظر خانواده
- معدل کتبی نهم
- مجموع نمرات هفتم و هشتم و نهم
- نظرات مدرسه و دبیران
- علاقه و استعداد داوطلب
مهم‌ترین عوامل مؤثر در نحوه انتخاب رشته تحصیلی پایه نهم، مواردی است که در بالا به آنها اشاره شد. اینکه هر کدام از این عوامل تا چه حد تأثیرگذارند و چگونه بر انتخاب رشته دانش‌آموز اثر می‌گذارند، موضوعی است که در مقاله‌ای به طور کامل توضیح داده شده است و با کلیک بر روی لینک، می‌توانید آن را مطالعه کنید.
چگونه انتخاب رشته کنیم؟
بسیاری از خانواده‌ها و دانش‌آموزان از نحوه انتخاب رشته تحصیلی پایه نهم اطلاعی ندارند و تنها براساس فرمی که مدرسه در اختیارشان قرار می‌دهد، رشته خود را انتخاب می‌کنند. اما پیش از تأیید رشته انتخابی در سامانه آموزش‌وپرورش، فرد باید مراحلی را پشت سر بگذارد.
البته، روش انتخاب رشته‌ای که در اینجا توضیح می‌دهیم، اجباری نبوده و جزو قوانین مدرسه یا آموزش‌وپرورش محسوب نمی‌شود، اما می‌تواند به انتخابی دقیق‌تر و هوشمندانه‌تر کمک کند.
انجام این مراحل باید توسط داوطلب و خانواده او انجام شود و سپس فرم مدرسه تکمیل گردد. این مراحل عبارتند از :
1) مراجعه به روانشناس تحصیلی:
در ابتدا داوطلب پایه نهم باید به یک روانشناس تحصیلی مراجعه کند تا با استفاده از تست های معتبر روانشناسی مورد بررسی قرار بگیرد. هدف از این تست ها بررسی میزان علاقه واقعی فرد به یک رشته و بررسی استعدادهای 8 گانه داوطلب می باشد.
برای تست های روانشناسی استفاده از تست MBTI در پایه نهم ممنوع است چرا که با گروه سنی این دانش آموزان تطابق ندارد و دید وسیعی ارائه نمی دهد.
2) شناخت رشته های دانشگاهی:
مرحله دوم، پس از مشخص شدن علاقه و استعداد داوطلب و تعیین تناسب او با رشته‌های دوره دوم دبیرستان، بررسی رشته‌های دانشگاهی مرتبط است. در این مرحله باید ارزیابی شود که رشته‌های موردنظر تا چه اندازه با شرایط خانواده، دروس دانشگاهی، بازار کار آینده، و محیط‌های کاری هماهنگ هستند.
برای مثال، رشته عمران غالباً محیط‌های کاری خارج از شهر دارد؛ باید بررسی کرد که این شرایط برای یک خانم و خانواده او مناسب است یا خیر. یا شغل دبیری ممکن است از نظر درآمد برای برخی آقایان کافی نباشد؛ بنابراین باید بررسی شود که آیا فردی با انتظارات مالی بالا، می‌تواند با این شغل سازگار شود.
تمام این موارد باید در جلسات انتخاب رشته تحصیلی، با مراجعه به روانشناس متخصص، به‌طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
3) برنامه ریزی برای کسب معدل مورد نظر
عامل بعدی در انتخاب رشته تحصیلی پایه نهم، توجه به معدل است؛ زیرا شرط اصلی ورود به رشته موردنظر، نمره درس مرتبط با آن رشته و معدل کل دانش‌آموز است.
برای رشته تجربی و ریاضی، نمرات علوم و ریاضی اهمیت دارند و معدل باید بالای ۱۸ باشد. برای رشته انسانی، نمرات عربی، فارسی، و مطالعات اجتماعی اهمیت دارند و معدل لازم ۱۶ به بالا است. همچنین برای رشته هنر، نمرات ریاضی و کار و فناوری مورد توجه قرار می‌گیرند و حداقل معدل مورد نیاز ۱۰ است.
برای ثبت‌نام در رشته دلخواه، دانش‌آموز باید نمره لازم را کسب کند. بنابراین، ابتدا باید رشته هدف خود را مشخص کرده و سپس بر اساس آن مطالعه و برنامه‌ریزی کند تا بتواند حد نصاب نمرات موردنظر را به‌دست آورد.
