کندخوانی آفت بزرگ مطالعه

کمبود زمان و افت کیفیت مطالعه که بزرگ‌ترین مشکلات مطالعه و یادگیری دانش‌آموزان در تمامی مقاطع می‌باشد به دلیل وجود عوامل کندخوانی است. روش‌های اشتباه مطالعه که موجب کاهش سرعت مطالعه می‌شود می‌تواند کیفیت یادگیری را کاهش دهد.

در این مقاله قصد داریم تا عواملی که موجب کندخوانی می‌شود و سرعت مطالعه شما را کاهش می‌دهد شناسایی کنیم و برای رفع آنها راهکار ارائه دهیم.

کندخوانی چیست؟

وقتی سرعت مطالعه شما از سرعت ذهن شما پایین‌تر است و در زمان مطالعه دچار حواس پرتی می‌شوید و فکرهای مختلف در ذهن شما جریان پیدا می‌کند شما دچار مشکل کندخوانی هستید.

ذهن هر انسانی بر مبنای توانایی‌هایی که دارد سرعت مشخص به خودش را دارا می‌باشد. حال اگر سرعت مطالعه فرد از سرعت ذهن کمتر باشد به آن فرد کندخوان می‌گوییم.

از آنجایی که پایین بودن سرعت مطالعه می تواند منجر به بروز اختلالات یادگیری شود و افت تمرکز به همراه دارد؛ باید علل آن بررسی و برطرف شود. در ادامه چند مورد از بزرگ ترین مشکلات کندخوانی را بررسی می کنیم.

اما نکته قابل توجه در این است که رفع کندخوانی موجب افزایش سرعت ذهن شما نمی شود. بلکه صرفا موانع مطالعه را برطرف می کند. اما اگر به دنبال افزایش سرعت مطالعه خود می باشد در ابتدا لازم است تا علل پایین بودن سرعت مطالعه را بررسی نمایید و سپس برای افزایش سرعت مطالعه اقدام نمایید.

در مقالات بعدی حتما در ارتباط با راهکارهای افزایش سرعت مطالعه صحبت خواهیم کرد.

عوامل کندخوانی چیست؟

پایین بودن سرعت مطالعه به دلیل روش های اشتباه فرد در زمان خواندن یک درس یا مطلب می باشد. برای درمان هر موضوعی در ابتدا باید ریشه های آن را پیدا کرد و سپس راهکار درمانی ارائه داد.

در ابتدا باید ببینید که کدام عامل موجب افت سرعت مطالعه شما شده است و سپس راهکار متناسب با آن را در زمان مطالعه خودتان رعایت نمایید. عوامل کندخوانی عبارتند از :

1) مطالعه بدون ابزار

معمولا در کتابخانه ها و یا پانسیون های مطالعاتی، وقتی در میان دانش آموزان گذر می کنم و روش مطالعه آنها را بررسی می کنم با مشکل بزرگی مواجه می شوم و آن مطالعه بدون ابزار دانش آموزان است.

یعنی دانش آموز در حال مطالعه کتاب درسی و درسنامه خود است اما از هیچ مداد و یا خودکاری در زمان مطالعه استفاده نمی کند؛ مگر بخواهد مسئله ای حل کند.

این کار موجب می شود ذهن فضای خالی داشته باشد و عوامل حواس پرتی به راحتی به فضای داخل ذهن نفوذ می کنند و با تداعی یک کلمه از کتاب درسی، فرد می تواند همزمان به موضوعات دیگری نیز فکر کند.

2) کلمه خوانی

برخی از دانش آموزان تصور می کنند که اگر یک مطلب را کلمه به کلمه مطالعه کنند و یا هر کلمه را بارها و بارها تکرار کنند؛ یادگیری بهترین خواهند داشت. اما این روش علاوه بر کاهش سرعت مطالعه به از بین بردن انسجام مطلب کمک می کند و مانع یادگیری می شود.

از این رو کلمه خوانی، یکی از مهم ترین دلایل کندخوانی در میان دانش آموزان است که موجب می شود نه تنها یادگیری بهتری نداشته باشند بلکه فرصت بیشتری برای حضور عوامل حواس پرتی فراهم می کند.

3) کندخوانی با صدای بلند

مطالعه با صدای بلند موجب کاهش سرعت مطالعه می شود. چون مغز همزمان باید هم روی درک مفاهیم پردازش انجام دهد و هم روی درک صدا. پردازش همزمان دو کار سرعت ذهن را کم می کند. مانند این است که همزمان با مطالعه آهنگ گوش کنید و یا تلویزیون مشاهده کنید.

در اصل اجرای هر کار دیگری همزمان با مطالعه می تواند منجر به کاهش سرعت مطالعه شود و عوامل کندخوانی را دامن بزند. این اقدامات مانند راه رفتن همزمان با مطالعه، آهنگ گوش دادن، مشاهده تلویزیون و .. را نیز در بر می گیرد.

4) برگشت به عقب

خیلی از دانش آموزان به مطالعه خودشان نا مطمئن هستند و بعد از مطالعه هر پاراگراف و یا هر خط دوباره به عقب بر می گردند و آن را تکرار می کنند و دوباره مطالعه می کنند.

این روش زمان زیادی از دانش آموز می گیرد و در یادگیری نیز موثر نیست.به همین علت چون سرعت مطالعه فرد را کمتر از سرعت ذهن او می کند می تواند عاملی برای بروز عوامل حواس پرتی در ذهن محسوب شود.

5) کندخوانی و عدم توجه به مفاهیم

یکی از بزرگ ترین عوامل کندخوانی، عدم توجه به مفاهیم در زمان مطالعه است. فرد صرفا از روی کلمات کتاب درسی مطالعه می کند و سعی دارد کلمه ها را حفظ کند بدون آنکه مفهومی از آن داشته باشد.

این سبک اشتباه مطالعه نه تنها موجب افت یادگیری می شود؛ بلکه سرعت مطالعه را به شدت پایین می آورد و راه نفوذ عوامل حواسپرتی را باز می کند.

راهکارهای مقابله با کندخوانی

شکایت اصلی دانش آموزان این است که چرا هر چه بیشتر مطالعه می کنند؛ کمتر نتیجه می گیرند. در پاسخ به این سوال گروه آموزشی قدم اول این گونه پاسخ می دهد که : مهم نیست چه میزان برای مطالعه زمان می گذارید؛ بلکه مهم استفاده از روش های درست و اصولی در مطالعه می باشد.

از این رو در این بخش به بررسی راهکار های مقابله با کندخوانی می پردازیم و برای هر کدام از عوامل بالا راهکاری عملی ارائه می دهیم:

1) استفاده از خط بر

در زمان مطالعه حتما باید از یک مداد و یا خودکار استفاده کنید و آن را همراه با حرکات چشم خود؛ حرکت دهید. اینکار کمک می کند که فضای خالی ذهن شما پر شود و همچنین خطوط را گم نکنید.

حال موضوع مورد بررسی در این است که چگونه حرکت چشم با خط بر هماهنگ شود به صورتی که عدم تعادل بین حرکت چشم و خودکار نباشد.در پادکست زیر، تمرینی برای هماهنگی حرکت چشم و خط بر را به شما آموزش داده ایم.

2) رفع کندخوانی با جمله خوانی

کلمه خوانی یک عامل بزرگ در کاهش سرعت مطالعه می باشد و انسجام در مطالب را از بین می برد. از این رو به دانش آموزان عزیز توصیه می شود که حتما جمله خوانی و یا پاراگراف خوانی داشته باشند.

یعنی در ابتدا یک جمله و یا یک پاراگراف را مطالعه کنند و دور مطلب مهم خط بکشند و سپس مطالب مهم را یکبار در ذهن مرور کنند.

برای افرادی که به شدت کندخوان هستند در ابتدا توصیه می کنیم که جمله خوانی را تمرین کنند و سپس بعد از تسلط بر آن می توانند پاراگراف خوانی را شروع کنند.

3) کاهش کندخوانی با چشم

صدای بلند، راه رفتن، همزمان فعالیت دیگری با مطالعه انجام دادن؛ همگی موجب کاهش سرعت مطالعه می شود و فرد را کندخوان می کند.

مطالعه با صدای بلند مشکل دیگری که دارد این است که فرد در زمان یادآوری نیز باید حتما سوالات آزمون را با صدای بلند مطالعه کند تا مطالب به حافظه کوتاه مدت او بازیابی شوند.

از این رو تکنیکی که برای رفع این مشکل به شما پیشنهاد می کنیم مطالعه چشمی همراه با خط بر می باشد که در بالا کاملا توضیح دادیم.

4) نکته برداری مطالب

چهارمین مشکل کندخوان بودن دانش آموزان، برگشت مداوم به مطالب قبلی بود. در اصل این دانش آموزان با مشکل وسواس مطالعاتی نیز مواجه هستند.

اما بر رفع این مانع کندخوانی، توصیه میکنیم در زمان مطالعه از کلمات و عبارت های کلیدی نکته برداری کنید تا در زمانی که احساس کردید مطالب را به خوبی متوجه نشده اید؛ به جای مطالعه کل مطلب، فقط بخش های مهم را به صورت ذهنی مرور کنید.

در این روش لازم نیست تا کل مطلب را دوباره از اول بخوانید؛ بلکه فقط بخش های مهم را در ذهن خود مرور کنید و اگر متوجه شدید که آنها را فراموش کرده اید از روش های کد گذاری استفاده کنید.

این روش سرعت مطالعه شما را افزایش می دهد و موجب ماندگاری و تثبیت مطالب در حافظه شما می شود.

5) مطالعه مفهومی

بهتر است در ابتدا قبل از آنکه سعی کنید مطلب را حفظ کنید؛ یک برداشت کلی از آن داشته باشید. مطالعه مفهومی به افزایش سرعت و یادگیری شما کمک می کند. سعی نکنید مطالب را حفظ کنید بلکه یک ارتباط معنا دار بین آنها بیابید.

همچنین سعی کنید مفهوم کلی مطلب را یاد بگیرید و سپس روی جزییات تمرکز کنید. روش مطالعه اصولی هم به رفع موانع کندخوانی شما کمک می کند و هم یادگیری شما را افزایش می دهد.

هر دانش آموزی برای آنکه بتواند نتیجه زمان و زحمت های خود را ببیند؛ باید در مسیر درست قرار بگیرد. چه بسا افراد زیادی بوده اند که علی رغم تلاش و هزینه فراوان اما به نتیجه مطلوب خود نرسیده اند چرا که در مسیر درست درسی قرار نگرفته اند.

بنابراین اگر در زمینه روش های درست و اصولی مطالعه و بررسی مشکلات مطالعه خودتان نیاز به راهنما داشتید؛ گروه آموزشی قدم اول با افتخار تا انتهای مسیر در کنار شما است.