افسردگی در سال کنکور
تغییرات خلقی در سال کنکور امری شایع است. اینکه این نوسانات خلقی پایدار بماند و به افسردگی تبدیل شود یا ناپایدار و زودگذر باشد، موضوع مهمی است که باید بررسی شود. بسیاری از مراجعین با عنوان افسردگی در سال کنکور به ما مراجعه می‌کنند. نقش مشاور و روانشناس در ابتدا ارائه تشخیص درست است.
هر نوسان خلقی در دسته اختلال افسردگی قرار نمی‌گیرد. همچنین با وجود چند نشانه نمی‌توان تشخیص قطعی یک اختلال را داد. اما از آنجایی که بسیاری از داوطلبان کنکوری و دانش‌آموزان در این سال دچار افسردگی می‌شوند، در این مقاله به بررسی طیف اختلالات خلقی پرداخته و علائم شایع آن و روش‌های درمانی را توضیح می‌دهیم.
انواع اختلالات خلقی در سال کنکور
افسردگی تنها یکی از اختلالات شایع است که می‌تواند فراگیر باشد. نه‌تنها در سال کنکور، بلکه در تمامی مراحل زندگی امکان ابتلا به آن وجود دارد. اما هر اختلال خلقی نباید با افسردگی اشتباه گرفته شود. در واقع، انواع اختلالات خلقی در سال کنکور عبارت‌اند از:
1) خلق منفی و پایین
خلق یک حالت روحی است که می تواند ناشی از هیجانات مختلف مثل شادی وغم باشد. گاهی فرد دارای خلق پایینی است و هیجانات منفی مثل غم، تنفر، خشم و .. بر او غالب است . این هیجانات و خلق منفی به معنای افسردگی نیست.
بلکه یک حالت زودگذر است که می تواند در اثر تغییرات هورمونی نیز پدید آید . خلق منفی اگر بیش از یک ماه ادامه پیدا کند می تواند نگران کننده باشد و تشخیص افسردگی بگیرد.
2) خلق بیش از اندازه مثبت
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که هیجانات منفی بد هستند و همیشه باید شاد بود، خندید و خوشحال بود. این تصور کاملاً اشتباه است. فردی که غم و اندوه را تجربه نمی‌کند، ممکن است دچار اختلالات خلقی باشد. اگر این موضوع ادامه پیدا کند، فرد می‌تواند به سمت مانیک (شیدایی) گرایش پیدا کند.
بنابراین، حتی خلق مثبت و شاد اگر بیش از حد ادامه یابد و فرد هیچ هیجان منفی‌ای را تجربه نکند، ممکن است در نهایت ورق برگردد و او به افسردگی شدید دچار شود.
3) افسردگی فصلی در سال کنکور
یکی از موارد شایع در افسردگی سال کنکور، افسردگی فصلی است. در فصل پاییز و زمستان، به دلیل کوتاه بودن روز و تاریک شدن سریع هوا، خلق افراد معمولاً منفی‌تر می‌شود و بسیاری از دانش‌آموزان احساس دلگیری می‌کنند. این نوع افسردگی، که به دلیل تغییرات فصلی رخ می‌دهد، در سال کنکور بیشتر دیده می‌شود و می‌تواند بر روحیه و انگیزه دانش‌آموزان تأثیر منفی بگذارد.
4) نشانه های افسردگی
گاهی فرد نشانه‌های افسردگی را از خود نشان می‌دهد، مانند: خلق پایین، اختلالات خواب و تغذیه، و اختلال در عملکرد روزانه. این نشانه‌ها صرفاً به معنای اختلال افسردگی نیستند و به عنوان نشانه نامیده می‌شوند.
نشانه‌های افسردگی در سال کنکور شبیه زنگ خطر هستند و می‌توانند به شناسایی زودهنگام مشکلات کمک کنند تا به سرعت مورد بررسی قرار بگیرند.
5) اختلال افسردگی
آخرین مرحله افسردگی در سال کنکور می‌تواند اختلال افسردگی باشد که صرفاً با بررسی و تشخیص روانشناس قابل استناد است. نشانه‌های این اختلال عبارتند از:
- خلق پایین
- اختلال در خوردن ( کم اشتهایی و یا اشتهای خیلی زیاد)
- اختلال در خواب ( خواب کمتر از 5ساعت در شبانه روز و خواب بیش از 10 ساعت)
- احساس شدید بی ارزشی
- دردهای جسمی بی دلیل
- افکار خودکشی و یا آسیب به خود
- پرش فکر و عدم تمرکز
اگر این علائم بیش از یک ماه ادامه داشته باشد، درحیطه اختلال افسردگی قرار می گیرد و نیاز به درمان دارد.
علت افسردگی در سال کنکور
اختلالات خلقی و افسردگی در سال کنکور می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. معمولاً افسردگی در سال کنکور ناشی از عزت نفس پایین فرد، احساس بی‌ارزشی که از دیگر افراد دریافت می‌کنند و فشارهای ناشی از سال کنکور می‌باشد.
همچنین عدم نتیجه‌گیری در آزمون‌ها و عدم هماهنگی بین برنامه‌های مدرسه و داوطلب می‌تواند در زمانی طولانی، مثلاً 5 الی 6 ماه، فرد را دچار اختلال خلقی و یا افسردگی کند.
برای همین، نوع ارتباط با داوطلبان کنکوری بسیار حساس می‌باشد. کلماتی که به کار می‌بریم در مواجهه با این افراد مؤثر است. به همین علت، افسردگی در سال کنکور می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- عدم نتیجه گیری
- اهداف غیر واقع بینانه
- عزت نفس پایین
- استرس مداوم
- فشار خانواده
- عدم هماهنگی بین برنامه ها
- قضاوت شدن توسط نتایج آزمون
- مقایسه های نا به جا
- شنیدن کلمات تحقیر آمیز
- تنبیه های مداوم
- عدم تشویق بابت نتیجه مطلوب
- عدم استراحت کافی و اصولی
- و…
بنابراین، در سال کنکور خانواده، مدرسه و مشاور تحصیلی باید یک رفتار صحیح و منطقی داشته باشند تا فرد بتواند در محیطی امن و آرام مطالعه کند.
براساس تحقیقات صورت گرفته، داوطلبانی در آزمون سراسری نتیجه مطلوب گرفته‌اند که از دل یک خانواده امن رشد کرده‌اند و هوش هیجانی بالایی داشته‌اند.
درمان افسردگی در سال کنکور
همانطور که در ابتدای مطلب نیز اشاره شد، اختلالات خلقی انواع مختلفی دارند. برای اینکه این نشانه‌ها طولانی نشود و تبدیل به افسردگی نگردد، بهترین کار این است که سریعا مورد بررسی قرار بگیرند و درمان شوند. البته این راهکارها برای اختلالات خلقی، خلق پایین و یا افسردگی فصلی است و در صورتی که فرد تشخیص قطعی افسردگی داشته باشد، حتما باید به روانشناس مراجعه کند.
1) ورزش روزانه
ورزش موجب ترشح هورمون‌های سروتونین و اندورفین می‌شود. این هورمون‌ها شادی‌بخش هستند و از خلق منفی جلوگیری می‌کنند. بنابراین برای جلوگیری از افسردگی در سال کنکور، روزانه بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه ورزش الزامی است.
2) تغذیه مناسب
تغذیه در روند کاهش نشانه‌های خلقی بسیار مؤثر است. استفاده از سبزیجات و ویتامین‌ها و نوشیدن ۸ لیوان آب موجب تقویت سیستم ایمنی می‌شود. همین امر در عزت نفس فرد و احساس ارزشمندی او نقش دارد.
3) نور مناسب در زمان مطالعه
مخصوصاً در افسردگی‌های فصلی، استفاده از نور مناسب در زمان مطالعه از افسردگی در سال کنکور جلوگیری می‌کند. به‌دلیل تاریک شدن زودهنگام هوا در فصل پاییز و زمستان، بهتر است محیط مطالعه شما دارای نور کافی باشد و از رنگ‌های شاد مانند نارنجی در محیط مطالعه خودتان استفاده کنید.
4) هدف گذاری اصولی
یکی از دلایل وجود خلق منفی یا افسردگی در سال کنکور، تفاوت زیاد بین توانایی‌های فرد و هدف‌گذاری اصولی او می‌باشد. بنابراین باید فرد متناسب با استعدادها و توانایی‌های خود هدف‌گذاری داشته باشد.
5) اصلاح سبک زندگی
مقایسه‌های نابه‌جا، انتظارات بالا از خود، عدم توجه به مسیر و بررسی مسائل و مشکلات و رفع آن‌ها، و صرفاً تمرکز بر نتیجه، همه این‌ها می‌تواند به افسردگی در سال کنکور دامن بزند. از این رو، لازم است داوطلبان حتماً یک سبک زندگی کنکوری صحیح داشته باشند که می‌توانید در دوره آموزشی رایگان تغییر و آگاهی گروه آموزشی قدم اول شرکت کنید.
